ĐINH LA THĂNG LÀ AI - PHẦN II ?

Đinh La Thăng hầu tòa .

PHẦN II : LAO LÝ !

Như vậy là ngôi sao đang lên trên chính trường VN trong hơn một chục năm gần đây đã vướng vào vòng lao lý. Âu cũng là số phận cho một kiếp người. Và rồi người ta sẽ cho rằng đã là cái số như vậy thì cũng nên miễn cưỡng chấp nhận, rồi chuyện sẽ phai lạt theo dòng thời gian.

Nhưng quái lạ là anh ta không chấp nhận an phận thủ thường và muốn nói một điều gì đấy, nhưng hình như anh ta vẫn đang còn ngần ngại !

Theo cái bảng "phong thần" mà tay viết báo Trương Huy San (Huy Đức) đã liệt kê và công bố trên trang FB cá nhân của mình từ năm 2015, cho thấy Đinh La Thăng có khá nhiều "tội". Mà như trong phần I của loạt bài viết này tôi đã thống kê, thì nếu công bố này là chính xác thì tội nào trong cái bảng phong thần đó cũng đáng "bị cho" là đặc biệt nghiêm trọng cả. 

Tuy nhiên cho tới nay, theo công bố chính thức của cơ quan pháp luật, thì cái tội duy nhất và lớn nhất đã đưa anh ta vào vòng lao lý là làm mất 800 tỷ đồng khi anh ta là tổng giám đốc tổng công ty dầu khí quốc gia (gọi tắt là PVN) năm 2007 đã quyết định đầu tư 800 tỷ đồng vào Ngân hàng Đại Dương chiếm tới 20% vốn điều lệ của ngân hàng này, trên tổng vốn của ngân hàng này là 4000 tỷ.

Ngân hàng Đại Dương (thường gọi là Ocean Bank) là một ngân hàng thương mại cổ phần, với sự góp vốn của nhiều cổ đông (chủ yếu là các công ty doanh nghiệp của nhà nước) theo quy định của Luật Ngân hàng, Luật Doanh nghiệp và được nhà nước bảo trợ. Nhưng sau một thời gian kinh doanh, ngân hàng này liên tục thua lỗ bị âm vốn, năm 2015 đã bị Ngân hàng nhà nước mua lại với giá 0 đồng (một hình thức tịch thu, hay quốc hữu hóa ngân hàng !).

THỰC TẾ PVN CÓ BỊ MẤT 800 TỶ ĐỒNG KHÔNG ?

Trước khi xảy ra vụ án “ngân hàng 0 đồng” phần lớn dân chúng rất phấn khởi với công cuộc chống tham nhũng đang được phát động hết sức mạnh mẽ và có rất ít người có sự lăn tăn. Nhưng sau khi xảy ra vụ án này, nhiều người đã bị sốc. Hàng loạt các trang mạng xã hội, nhiều tờ báo mạng chính thống (như báo Tuổi Trẻ) đã có rất nhiều bình luận đã bày tỏ một sự hoang mang, dù đang rất mong nhà nước chống tham nhũng mạnh mẽ. Vì sau khi được các báo tường thuật trực tiếp các nội dung tranh tụng tại phiên tòa nhiều người rất ngỡ ngàng khi được biết số tiền 800 tỷ này thực tế không bị mất đồng nào cả, mà nó bị chuyển từ công ty nhà nước này (PVN) sang công ty nhà nước khác (Ocean Bank – nay là ngân hàng 100% vốn nhà nước) bằng một cái lệnh hành chánh. Tức là tiền nhà nước vẫn còn trong túi của nhà nước.

Câu hỏi đặt ra là – vậy tại sao lại kết tội Đinh La Thăng là làm mất 800 tỉ đồng ?

Sau một thời gian dài bị bao vây cấm vận, cộng với những học thuyết điều hành kinh tế vĩ mô sai lầm đã khiến cho nền kinh tế đất nước bị khủng hoảng nghiêm trọng. Trong các thập niên 80, 90 của thế kỷ trước, khi mà bình quân GDP đầu người của người dân VN chỉ còn dưới 100 USD đầu người/năm, trở thành một trong năm nước nghèo nhất thế giới (theo GDP bình quân đầu người). Thì Việt Nam chúng ta mới bắt buộc phải chấp nhận quyền sở hữu tư nhân và manh nha bước những bước chập chững đầu tiên vào nền kinh tế thị trường, khi bộ Luật doanh nghiệp tư nhân đầu tiên ra đời năm1990. Sau khi đã đạt được những kết quả ban đầu và để có một hành lang pháp lý thống nhất cho hoạt động của các doanh nghiệp tư nhân ngày đang càng có những đóng góp lớn trong tổng GDP quốc gia. Nhà nước đã ban hành và sửa đổi các bộ luật có liên quan cho các doanh nghiệp hoạt động như: Luật doanh nghiệp 1999, Luật doanh nghiệp 2005, Luật doanh nghiệp 2014.

Bốn luật nói trên quy định những vấn đề cơ bản nhất liên quan đến hoạt động của các doanh nghiệp. Cả bốn luật đều có các điều luật khẳng định một cách mạnh mẽ rằng nhà nước bảo hộ quyền tài sản, vốn đầu tư và các quyền hợp pháp khác của doanh nghiệp, khẳng định mạnh mẽ rằng tài sản và vốn hợp pháp của doanh nghiệp không bao giờ bị nhà nước quốc hữu hóa, không bao giờ bị tịch thu bằng biện pháp hành chính.

Nhưng qua tranh tụng tại tòa trong mấy ngày qua, cho thấy đã có một sự VI PHẠM PHÁP LUẬT NGHIÊM TRỌNG trong vụ mua ngân hàng với giá 0 đồng này. Nó vi phạm nguyên tắc cơ bản nhất của pháp luật trong một đất nước có nền kinh tế thị trường là tước đoạt quyền tài sản và vốn của các doanh nghiệp !

Ngân hàng Ocean là một ngân hàng thương mại cổ phần. Theo Khoản 3 Điều 5 Nghị định số 59/2009/NĐ-CP về “Tổ chức và hoạt động của ngân hàng thương mại” thì ngân hàng thương mại cổ phần được tổ chức dưới hình thức công ty cổ phần, do đó nó là một doanh nghiệp, đương nhiên nó được Luật doanh nghiệp bảo hộ các nguyên tắc cơ bản nói trên.

Tuy nhiên vào tháng 5/2015, ngân hàng Ocean đã bị Ngân Hàng Nhà Nước tự tiện mua 0 đồng trong lúc nó đang hoạt động và các sở hữu chủ tức các cổ đông góp vốn không hề hay biết.

Một doanh nghiệp, lại là một ngân hàng đang hoạt động, dù nó đang âm vốn, thì điều đó cũng không có nghĩa nó đang có giá trị 0 đồng. Bởi vì nó có nhiều giá trị vô hình khác như thương hiệu, nguồn khách hàng sẵn có, lực lượng lao động sẵn có, giấy phép hoạt động… có thể cho nó một cái giá cao hơn 0 đồng. Mặt khác, nếu nó thực sự có giá 0 đồng đi chăng nữa, thì việc mua nó phải được các sỡ hữu chủ đồng ý bán. Ở đây Ngân Hàng Nhà Nước mà thực chất là nhà nước, đã không thèm hỏi ý kiến các sở hữu chủ, không trải qua các bước theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng mà vội vàng mua với giá 0 đồng thì về bản chất là tịch thu doanh nghiệp, hay nói đúng hơn là quốc hữu hóa doanh nghiệp. 

Việc này là sự vi phạm Luật doanh nghiệp trắng trợn. Những điều luật mạnh mẽ bảo hộ quyền bất khả xâm phạm về tài sản và vốn của doanh nghiệp đã bị chà đạp thô bạo trong vụ việc này.

800 TỶ CỦA PVN VÀ VIỆC LUẬN TỘI ĐINH LA THĂNG

Ngân hàng Ocean bị tịch thu, các sở hữu chủ đương nhiên bị mất vốn (4000 tỷ). Tập đoàn dầu khí quốc gia với 800 tỷ (20%) vốn góp cũng cùng chung số phận. Đinh La Thăng với tư cách là người lãnh đạo cao nhất của tập đoàn này dĩ nhiên phải chịu trách nhiệm về sự mất vốn. Và mấy ngày qua Thăng đã phải ra tòa để nghe luận tội về việc này. Nhưng như nói trên đây chúng ta thấy rõ, Thăng đâu có gây ra sự mất vốn (800 tỷ) của tập đoàn dầu khí mà kết tội anh ta ?

Trong quyết định năm 2015 của Ngân hàng nhà nước khi mua OceanBank với giá 0 đồng có nêu: "Chấm dứt quyền và nghĩa vụ của cổ đông đối với PVN", thì nội dung này được hiểu là "chấm dứt tư cách cổ đông của PVN, chứ không khẳng định PVN mất 800 tỉ". Lúc này vốn đã được Ngân hàng nhà nước trực tiếp quản lý phần vốn. Vậy thì, tư cách và phần vốn của nhà nước vẫn do nhà nước quản lý chứ thực tế 800 tỉ không bị mất đi đâu cả ?

Trong phiên xét xử chiều ngày 24.3.2018 của vụ án Đinh La Thăng và đồng phạm do tòa án Nhân dân TP Hà Nội thụ lý xét xử, các luật sư bào chữa cho Đinh La Thăng đã đặt ra câu hỏi: “ PVN và ông Đinh La Thăng có làm mất số tiền 800 tỷ này không ?”. Với nhiều chứng cứ xác đáng và tài liệu chính thức đang có trong tay họ cho rằng “ PVN và ông Thăng không làm mất số tiền này !”. Họ yêu cầu được tranh luận tới cùng với đại diện Viện Kiểm Sát TP Hà Nội đang giữ quyền công tố luận tội tại phiên tòa về kết luận này của VKS.

Một vấn đề khá nổi cộm khác trong vụ án này mà theo các luật sư tham gia bảo vệ các nguyên đơn tại phiên tòa cho biết: “Theo các văn bản trả lời của Ngân hàng nhà nước cho thấy, NHNN có quyền mua, còn không có quy định mua giá bao nhiêu. Và quy trình mua là phải nhận được sự đồng thuận của các cổ đông.” 

Nhưng trong việc mua bán này, giá cả đưa ra thỏa thuận thì cả ông Hà Văn Thắm (giám đốc OceanBank) lẫn PVN, những cổ đông lớn đều không được thông báo, thương lượng, yêu cầu. Và rồi phía Ngân Hàng Nhà Nước đơn phương ra quyết định mua bằng 0 đồng tất cả cổ phần bằng một cái lệnh hành chánh “Chấm dứt quyền và nghĩa vụ của các cổ đông trong Ocean Bank ". Trong khi đó không có luật nào quy định Ngân Hàng Nhà Nước được mua 0 đồng các ngân hàng thương mại cổ phần.

Các luật sư tham gia bảo vệ Đinh La Thăng tại phiên tòa đã phản bác lại lập luận của đại diện của VKS khi họ cho rằng “Ngân Hàng nhà nước có quyền mua lại các ngân hàng thương mại nhằm bảo đãm an ninh tiền tệ quốc gia”, thậm chí họ còn cho rằng :  “Quyết định mua ngân hàng Ocean Bank 0 đồng là có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, đó là hành vi cố ý làm trái và đây là hành vi có dấu hiệu của tội tham nhũng”. Đây còn là hành vi “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ!" ; hoặc "Tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn để chiếm đoạt tài sản hợp pháp của tổ chức, công dân …?”.

Nhưng rồi như dư luật đã biết trước, đây chỉ là một vụ án bỏ túi, một câu chuyện đã rồi, với sự áp đặt một chiều khá lộ liễu. Nên những yêu cầu của các luật sư đã bị các đại diện Viện kiểm Sát (VKS) khước từ. Và toàn văn nội dung bản bào chữa của họ đã bị đại diện VKS bác bỏ hoàn toàn !

THAY LỜI KẾT:

Khi Thăng quyết định cho PVN đầu tư 800 tỷ vào Ocean  Bank, chiếm 20 % vốn điều lệ của ngân hàng này là hoàn toàn hợp pháp (thời điểm tháng 7. 2007). Cho tới khi Luật Tổ chức Tín dụng ra đời (có hiệu lực từ ngày 1.1.2011) quy định: " Một cổ đông là tổ chức không được sở hữu vượt quá 15% vốn điều lệ của tổ chức tín dụng ..." . Thì ngay từ tháng 3-2011 lãnh đạo PVN mà trực tiếp ở đây là Thăng xin phép chính phủ cho thoái vốn khỏi Ocean Bank và đã chỉ đạo cấp dưới làm thủ tục bán phần vốn đôi dư của PVN ở Ocean Bank để phù hợp với pháp luật hiện hành. Nhưng khi đã có người mua phần vốn dư này thì có lệnh từ chính phủ là yêu cầu PVN ngừng thoái vốn khỏi Ocean Bank. 

Cho tới tháng 8.2011 thì Đinh La Thăng đã chuyển công tác khác. Trong những năm sau đó Ocean Bank vẫn hoạt động bình thường và làm làm ăn có lãi. Nhưng bất ngờ tới tháng 5. 2015 thì ngân hàng bị mua với giá 0 đồng (thực chất là bị tịch thu).

Nó sẽ rất hợp lý với việc đưa Thăng ra truy tố, khi bằng quyết định mua Ocean Bank với giá 0 đồng mà như lập luận của những người đã ra quyết định mua hay những người đưa anh ta ra truy tố là thực chất “mua một gánh nợ mà nhà nước sẽ phải trả thay cho Ocean Bank”. Nhưng theo điều tra riêng của báo TUỔI TRẺ và tài liệu của các luật sư công bố tại phiên tòa trong đó có các kết luận của Thanh Tra chính phủ khi thanh tra các hoạt động của ngân hàng này, cho biết : Ngay trong năm 2015 ngân hàng này vẫn làm ăn có lãi tới 1000 tỷ đồng và thu hồi nợ tới 5000 tỷ đồng.

Trước đó, trong phần tự bào chữa, Đinh La Thăng cũng khẳng định, tháng 8-2011, anh ta đã chuyển công tác. Trong ba năm sau đó Ocean Bank vẫn làm ăn có lãi. "Vậy sao bị cáo lại phải chịu trách nhiệm được?”

Một thực tế khá khôi hài khác, đó là việc khi Ngân hàng Nhà nước mua OceanBank (Ngân hàng Đại Dương) với giá 0 đồng, chuyển thành Ngân Hàng Trách Nhiệm Hữu Hạn Một thành viên và cho tới nay Ngân hàng này vẫn hoạt động bình thường hàng năm đều kinh doanh có lãi với vốn điều lệ là 4000 tỷ đồng – nhưng  phía Ngân Hàng Nhà Nước không phải bỏ ra đồng nào cả ?

Hiện nay Ngân hàng Đại Dương vẫn đăng ký vốn điều lệ là 4.000 tỉ đồng. Vậy 4.000 tỉ đồng ở đâu ra, rõ ràng vẫn là của các cổ đông ... trong đó có 800 tỷ của PVN. Phía Ngân hàng Nhà nước không thể lấy tiền ngân sách để bỏ vào đấy được, việc này là vi phạm Luật Ngân sách Nhà nước, vì theo quy định Luật đã cấm lấy tiền của nhà nước bù lỗ cho doanh nghiệp.

Cho nên, nếu thực sự có cái gọi là “sự công minh của luật pháp” trong vụ án này thì không thể kết tội Thăng khi buộc anh ta phải chịu trách nhiệm về cái mà anh ta hoàn toàn bất lực. Xin thoái vốn thì không cho. Tới khi ngân hàng bị mua 0 đồng thì bị bắt tội. Đó phải chăng là một sự bất công, dư luận hiện đang cho rằng Thăng bị xử vì một tội hoàn toàn khác với cái gọi là “làm mất 800 tỷ đồng tại PVN” ?

Nhưng dù anh ta có phạm trọng tội khác, hay anh ta có làm mất lòng ai đó - thì trước pháp luật anh ta cũng phải được đối xử một cách công bằng. Một tên trộm chó cũng phải được đối xử công bằng trước pháp luật, một kẻ giết người cũng phải được xét xử đúng người đúng tội, huống hồ là một lãnh đạo cao cấp như Thăng. 

Nhân dân rất mong muốn nhà nước tiến hành các chiến dịch chống tham nhũng, diệt sạch bọn quan tham, nhưng phải đúng người đúng tội. Khi luận tội phải thấu tình đạt lý. Không thể vì nôn nóng diệt tham nhũng hay vì một lý do nào đó mà truy tố oan sai, mà dùng những cái mà người ta không gây ra để luận tội cho người ta – sẽ không bao giờ khiến cho họ tâm phục khẩu phục !

Cách đây vài năm, khi tiếng tăm của Thăng đang nổi như cồn, tôi cũng như nhiều người đã không cho rằng Thăng là một nhân tài. Vì với học vị và những gì anh ta đã làm cho đất nước; thì đất nước này có rất nhiều người có thể làm được như Thăng thậm chí là còn có thể làm tốt hơn anh ta. Nhưng do thời thế đẩy đưa, đã cuốn con người ta vào vòng xoáy của thói đam mê quyền lực, để rồi một vài phút sơ sẩy đã ném họ từ đỉnh cao quyền lực xuống vũng bùn tăm tối.

Giờ đây anh ta có thời gian để nghiền ngẫm những tháng ngày còn lại của cuộc đời trong chốn lao tù, để một phút chốc nào đó ngồi ngẫm lại : Phải chăng mình bị lạc lối, hay đặt niềm tin không đúng chỗ. Để rồi nay phải ai oán thốt lên rằng “ xin hãy đối xử với tôi như thân phận một con người !” .

Phải chăng khi đã chấp nhận làm diễn viên, thì anh ta phải chấp nhận kịch bản mà người khác đã vạch sẵn cho mình !

ĐKT

27.03.2018