Ông
tổ của Chủ Nghĩa Cộng Sản là Các Mác cho rằng “ Tôi coi sự phát triển của các hình thái kinh tế-xã hội
là một quá trình lịch sử-tự nhiên”. Nhưng liệu những người tiếp
thu chủ nghĩa Mác tại VN có thực hiện điều này hay không - trong khi họ luôn nói rằng chủ nghĩa Mác là kim chỉ nam cho mọi hành động và việc
làm của họ là một vấn đề hoàn toàn khác !
Vậy các hình thái kinh tế xã hội là gì ?
Theo đó, hình thái
kinh tế xã hội là một hệ thống, trong đó, các mặt của hình thái kinh tế xã hội
tác động qua lại với nhau tạo nên quy luật vận động, phát triển khách quan
của xã hội. Chính sự tác động của các quy luật khách quan đó mà hình thái kinh
tế xã hội tuy là một phạm trù xã hội nhưng lại có quy luật phát triển như một
quy luật tự nhiên, nó vận động phát triển từ thấp đến cao. Nguồn gốc sâu sa của
việc phát triển và thay thế các hình thái kinh tế xã hội nằm ở chỗ:
● Sự phát triển của lực
lượng sản xuất gây lên sự thay đổi về quan hệ sản xuất.
● Sự thay đổi về quan hệ
sản xuất (với tư cách là cơ sở hạ tầng) đến lượt nó sẽ làm cho kiến trúc thượng
tầng (là hệ thống các hình thái ý thức xã hội cùng với các thiết chế chính trị
- xã hội tương ứng, được hình thành trên một sơ sở hạ tầng nhất định) thay đổi.
Theo chủ nghĩa Mác – Lenin,
trong lịch sử loài người đã và sẽ tuần tự xuất hiện 5 hình thái kinh tế xã hội
từ thấp đến cao:
■ Hình thái KTXH cộng sản nguyên thủy
(công xã nguyên thủy)
■ Hình thái KTXH chiếm hữu nô lệ
■ Hình thái KTXH phong kiến
■ Hình thái KTXH tư bản chủ nghĩa
■ Hình thái KTXH cộng sản chủ nghĩa
1/ Hình thái KTXH cộng sản nguyên thủy
Đây là hình thái KTXH đầu
tiên và sơ khai nhất trong lịch sử loài người. Một số đặc trưng nổi bật của
hình thái này là:
▪ Tư liệu lao động thô sơ, chủ yếu sử
dụng đồ đá, thân cây làm công cụ lao động
▪ Cơ sở kinh tế là sự sở hữu chung về tư
liệu sản xuất và sản phẩm lao động
▪ Là xã hội chưa có giai cấp, Nhà nước
và pháp luật
▪ Quan hệ sản xuất là quan hệ bình đẳng,
cùng làm cùng hưởng thụ.
2/ Hình thái KTXH chiếm hữu nô lệ
Khi chế độ thị tộc tồn tại
trong công xã nguyên thủy tan rã và hình thành nên xã hội có Nhà nước, và cuộc
cách mạng xã hội đầu tiên trong lịch sử loài người đã hình thành nên hình thái
KTXH chiếm hữu nô lệ. Đặc trưng của hình thái này là đã thay thế chế độ công
hữu (sở hữu chung) về từ liệu sản xuất sang chế độ tư hữu chủ nô, thay thế xã
hội không có giai cấp thành xã hội có giai cấp đối kháng (chủ nô – nô lệ), thay
thế chế độ tự quản thị tộc bằng trật tự có nhà nước của giai cấp chủ nô. Giai
cấp chủ nô dùng bộ máy cai trị của mình bóc lột tàn nhẫn sức lao động của nô
lệ, nô lệ trong xã hội này được coi như một công cụ lao động biết nói. Hình
thái này cũng tạo ra kiểu nhà nước đầu tiên: Nhà nước chủ nô.
3/ Hình thái KTXH phong kiến
Giai cấp thống trị mới
trong hình thái này là giai cấp quý tộc – địa chủ, giai cấp bị trị là nông nô.
Phương pháp bóc lột sức lao động trong xã hội chiếm hữu nô lệ được thay thế
bằng hình thức bóc lột địa tô – người nông dân được giao đất đai và canh tác
trên thửa ruộng của mình, đến kỳ hạn nộp tô thuế cho địa chủ. So với hình thái
chiếm hữu nô lệ, hình thức lao động trong thời kỳ phong kiến đã tiến bộ hơn
nhiều, tuy phải nộp tô thuế nhưng nông dân vẫn có thể được giữ lại phải của cải
dư thừa của mình. Đồng thời nhiều tầng lớp, giai cấp mới đã xuất hiện trong xã
hội.
4/ Hình thái KTXH tư bản chủ nghĩa
Xuất hiện đầu tiên ở châu
Âu, phôi thai và phát triển trong lòng xã hội phong kiến châu Âu và chính thức
xác lập như một hình thái KTXH đầu tiên ở Anh và Hà Lan vào thế kỷ 17. Adam
Smith (1723-1790) là người có đóng góp to lớn nhất xây dựng một hệ thống lý
luận tương đối hoàn chỉnh về chủ nghĩa tư bản tự do hay tự do kinh tế. Những
nét đặc trưng cơ bản của hình thái KTXH tư bản chủ nghĩa:
▪ Quyền sở hữu tư nhân và quyền tự do
kinh doanh được pháp luật bảo vệ và coi như quyền thiêng liêng của con người.
▪ Cá nhân dùng sở hữu tư nhân để kinh
doanh trong điều kiện thị trường tự do: mọi sự phân chia của cải đều thông qua
quá trình mua bán của các thành phần tham gia vào quá trình kinh tế.
▪ Gắn với nền sản xuất công nghiệp có
năng suất lao động cao.
▪ Bản chất sự “bóc lột” nằm ở giá trị
thặng dư mà sức lao động tạo ra khi các nhà tư bản thuê lao động và sử dụng sức
lao động.
5/ Hình thái KTXH cộng sản chủ nghĩa
Là hình thái phát triển cao
nhất của xã hội, có quan hệ sản xuất dựa trên sở hữu công cộng về tư liệu sản
xuất, thích ứng với lực lượng sản xuất ngày càng phát triển, tạo thành cơ sở hạ
tầng có trình độ cao hơn cơ sở hạ tầng của chủ nghĩa tư bản, có kiến trúc
thượng tầng tương ứng thực sự là của nhân dân với trình độ xã hội hóa ngày càng
cao. Những đặc trưng cơ bản của hình thái KTXH này là:
▪ Cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa
xã hội là nền sản xuất công nghiệp hiện đại gắn liền với lực lượng sản xuất đã
phát triển ở trình độ cao: năng suất lao động cao, tạo ra nhiều của cải vật
chất đáp ứng nhu cầu vật chất và văn hóa của người dân.
▪ Thiết lập chế độ công hữu về tư liệu
sản xuất chủ yếu: xóa bỏ những mâu thuẫn đối kháng trong xã hội, giúp gắn bó
các thành viên trong xã hội với nhau vì lợi ích căn bản.
▪ Chủ nghĩa xã hội tạo ra cách tổ chức
lao động và kỷ luật lao động mới: phù hợp với địa vị làm chủ của người lao động
và xóa bỏ tàn sư của tình trạng lao động bị tha hóa trong xã hội cũ.
▪ Chủ nghĩa xã hội thực hiện nguyên tắc
phân phối theo lao động: cơ sở cho công bằng xã hội.
▪ Chủ nghĩa xã hội có nhà nước XHCN là
nhà nước kiểu mới, nhà nước mang bản chất của giai cấp công nhân, mang bản chất
nhân dân rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc, thực hiện quyền lực và lợi ích của
nhân dân. Nhà nước XHCN do Đảng cộng sản lãnh đạo. Thông qua nhà nước, Đảng
lãnh đạo xã hội trên mọi mặt và nhân dân thực hiện quyền lực và lợi ích của
mình trong mọi mặt xã hội.
▪ Chủ nghĩa xã hội giải phóng con người
khỏi áp bức bóc lột, thực hiện công bằng, bình đẳng, tiến bộ xã hội, tạo những
điều kiện cơ bản để con người phát triển.
Vậy theo bạn nền KINH TẾ - XÃ HỘI của Việt NAM
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét