Phật giáo không phải là tôn giáo chính tại Ấn Độ - nơi đức Phật ra đời
Việc đạo Phật biến mất khỏi Ấn Độ - nơi nó sinh ra và một thời phát triển rực rỡ là một trong những câu đố lớn nhất của lịch sử loài người. Đã có nhiều kiến giải khác nhau về sự kiện lịch sử này. Nhưng bài viết sau đây của tác giả Naresh Kumar với những phân tích có lý với những lý giải khá thuyết phục đã thuyết phục được người nghe, trong đó có tôi. Xin giới thiệu bản dịch của tác giả Hà Văn Thuỳ - cũng xin lỗi dịch giả Hà Văn Thúy là phải hiệu đính và biên tập lại bản dịch một chút trước khi giới thiệu với mọi người .
Sau khi thống trị suốt chiều dài lịch sử
và bề rộng diện tích trên tiểu lục địa Ấn Độ trong nhiều thế kỷ, đến thế kỷ thứ
7 Phật giáo Ấn Độ bắt đầu lụi tàn và đến thế kỷ 14 thì Phật giáo hoàn toàn biến
mất khỏi đất nước Ấn Độ. Chỉ mới gần đây nhờ Phong trào phục hồi Phật giáo tại Ấn
Độ do các nhà sư Tây Tạng và phong trào Dalit Ambedkerites (1) do các nhà sư
Phật giáo Sri Lanka khởi xướng với sự hỗ trợ của các tổ chức Phật giáo thế giới
đã khiến cho Phong trào Phật giáo tại Ấn Độ dần khởi sắc và số lượng Phật tử
tại đây tăng lên khá nhanh.
Tuy nhiên Phật giáo ngày nay chỉ chiếm
một tỷ lệ khá khiêm tốn trong cơ cấu dân số của Ấn Độ và chỉ tồn tại trong một vài
chủng tộc khá nhỏ bé của đất nước Ấn Độ đa sắc tộc. Theo thống kê mới nhất
(2016) thì đạo Phật hiện chỉ chiếm 0,8% đân số Ấn Độ (tức là chỉ gần 10 triệu
người trên tổng số hơn 1,3 tỷ dân số Ấn
Độ). Và đạo Phật chỉ tồn tại ở một số khu vực rất nhỏ và hẻo lánh tại phía Bắc
của nước Ấn Độ ngày nay; tại khu vực rìa phía Bắc của dãy núi Himalaya dọc biên
giới Tây Tạng và trong những hẻm núi miền Bắc và miền Tây Ấn Độ.
Nhiều giả thuyết được đưa ra để giải
thích hiện tượng bi thảm của Phật giáo tại Ấn Độ. Theo một số quan điểm, chính
sự tham nhũng trong tăng đoàn Phật giáo hay tư tế cuối cùng dẫn tới sụp đổ của
Phật giáo. Trong khi có sự thật là, với thời gian, những nhà sư Phật giáo ngày
càng trở nên lỏng lẻo trong việc chấp hành quy tắc tôn giáo, lối sống xa hoa và đặc quyền đặc lợi đã dẫn tới tình trạng tranh
chấp quyền lực xảy ra khá quyết liệt giữa các nhóm, hệ phái Phật giáo. Nạn tham
nhũng xãy ra tràn lan trong giới tu sĩ và các tăng đoàn Phật giáo. Nhưng chỉ
vậy thì không thể giải thích cái chết của Phật giáo. Bởi lẽ, sau đó, tăng lữ Phật
giáo được thay thế bằng một giới tăng lữ Balamôn giáo thậm chí còn suy đồi hơn.
Một giả thuyết khác là Phật giáo đã biến
mất khỏi Ấn Độ do các cuộc xâm lược của người Ả Rập và Thổ Nhĩ Kỳ vào chiếm
đóng phần lớn lãnh thổ Ấn độ đã đưa theo đạo Hồi vào tiểu lục địa Ấn Độ. Trong
các cuộc xâm lược này có nhiều Phật tử được nói là đã bị giết. Tuy nhiên, lý
thuyết này có vẻ không được thuyết phục như là một lời giải thích đầy đủ về sự
tuyệt chủng của Phật giáo ở Ấn Độ. Bởi sự thật là, ở những vương quốc tại các
khu vực như Bengal và Sind, tuy được cai trị bởi các triều đại Balamôn nhưng đa
số Phật tử được biết là đã hoan nghênh những người Hồi giáo như cứu tinh đã
giải phóng họ khỏi sự chuyên chế của “đẳng cấp trên” (tức giới tăng lữ Phật
giáo và vua chúa cầm quyền). Điều này giải thích lý do tại sao hầu hết người
“đẳng cấp thấp” ở Đông Bengal và Sind chấp nhận Hồi giáo và từ bỏ Phật giáo. Tuy
nhiên số ít người thuộc “đẳng cấp cao” trong giới cầm quyền vẫn theo thứ tôn
giáo thuộc đẳng cấp của mình.
Kể từ thế kỷ 14 khi Phật giáo được thay
thế bằng đạo Balamôn trên toàn đất nước này; loài người đã chứng kiến sự kiện một
tôn giáo hoàn toàn biến mất khỏi nơi nó sinh ra. Sự lu mờ của đạo Phật tại đất
nước Ấn Độ đã được chứng tỏ bằng sự hồi sinh khá mạnh mẽ của đạo Balamôn.
Đức Phật là một nhà cách mạng thực sự và
cuộc thập tự chinh của ngài chống lại đạo Balamôn được sự ủng hộ hăng hái nhất
của các đẳng cấp bị áp bức. Đức Phật thách thức thiên tính của kinh Veda, nền
tảng của đạo Balamôn. Ông cho rằng tất cả mọi người đều bình đẳng và hệ thống
đẳng cấp hoặc varnashramadharma, mà kinh Veda và các kinh sách Balamôn khác đã
cho xử phạt tôn giáo, là hoàn toàn sai.
Chẳng hạn như, trong kinh Nikaya, Đức
Phật được cho là đã cổ vũ các Phật tử rằng: "Ơi anh em, chỉ cần, như những
con sông lớn, khi chúng đã hòa mình vào đại dương, sẽ không còn tên gọi khác
nhau của chúng mà cùng được gọi là đại dương. Chỉ cần như vậy, ơi anh em, bốn
tầng lớp: vua chúa (Kshatriya), tăng lữ (Balamôn), bình dân (Vaishya) và tiện
dân (Sudra) - khi bắt đầu thực hiện theo các giáo lý và kỷ luật của Đức Như
Lai, từ bỏ tên của các đẳng cấp khác nhau, trở thành thành viên của một xã hội
như nhau."
Cuộc chiến của Đức Phật chống Balamôn
đem lại cho ngài nhiều kẻ thù trong Balamôn giáo. Họ rất kiên quyết phản đối
những sự rao giảng triết học của ngài về tình anh em và quyền bình đẳng phổ
thông vì nó trực tiếp thách thức quyền bá chủ của họ cùng những kinh sách mà họ
đã phát minh để hợp pháp hóa điều này. Để chống lại Phật giáo và phục hồi quyền
bá chủ của đạo Balamôn đang lung lay, tăng lữ Balamôn áp dụng một chiến lược ba
hướng.
Thứ nhất, họ phát động một chiến dịch
hận thù và khủng bố chống lại các Phật tử. Sau đó, họ chiếm dụng những khía
cạnh tốt hơn của Phật giáo, đưa vào hệ thống của mình để giành chiến thắng
trong khối Phật tử "đẳng cấp thấp", nhưng đảm bảo điều này sẽ không
làm suy yếu quyền bá chủ Balamôn. Giai đoạn cuối cùng trong dự án là đưa ra và
tuyên truyền những chuyện hoang đường là Đức Phật chỉ là một hóa thân của thần
Ấn giáo Vishnu.
Đức Phật đã được chuyển thành chỉ là một
trong vô số các vị thần của đền bách thần Balamôn. Các Phật tử cuối cùng bị dồn
vào hệ thống đẳng cấp, chủ yếu là tiện dân (Shudras) và “Untouchables”, vì vậy,
Phật giáo đã hoàn toàn bị biến khỏi đất khai sinh ra nó. Tiến sĩ Ambedkar Bhimrao
viết trong cuốn sách của ông, Tiện dân (The Untouchables) rằng, tổ tiên của
Dalits ngày xưa đã có người Phật tử bị giáng xuống tình trạng thấp kém của
'tiện dân' vì không chấp nhận uy quyền của tăng lữ Balamôn.
Họ buộc phải tách khỏi cộng đồng và bị
buộc phải sống trong những khu biệt lập. Họ bị đối đãi tàn tệ hơn cả súc vật và
không được nhận bất kỳ sự giáo dục nào. Những người này dần dần bị mất liên lạc
với Phật giáo, nhưng chưa bao giờ tự hòa mình hoàn toàn vào Balamôn. Nhiều
người trong số họ sau này chuyển đổi sang đạo Hồi, đạo Sikh và Thiên chúa giáo
trong sự giải phóng khỏi đạo Balamôn.
Để hợp pháp hóa chiến dịch chống lại Đạo
Phật, những văn bản Balamôn trở nên chống Phật tử khốc liệt hơn. Luật Manu quy
định: “Nếu một người chạm phải một Phật tử… y sẽ phải tự làm sạch mình bằng tắm
rửa." Luật Aparaka cũng quy định vậy. Luật Vradha Harit tuyên bố, bước vào
một ngôi chùa Phật giáo là tội lỗi, mà chỉ có thể được chuộc tội bằng một nghi
lễ tắm rửa. Ngay cả những vở kịch và các cuốn sách cho giáo dân do tăng lữ
Balamôn viết cũng chứa đựng sự tuyên truyền độc ác chống lại các Phật tử. Trong
tác phẩm cổ điển, Mricchakatika, (Hành động VII), anh hùng Charudatta, khi nhìn
thấy một nhà sư Phật giáo đi qua, đã kêu lên với người bạn của mình là Maitriya
rằng: "Ôi! Đây là một cảnh bất hạnh, một nhà sư Phật giáo bước về
phía chúng ta."
Chanakya (2), tác giả của bộ luật
Arthashastra tuyên bố rằng: "Kẻ nào dùng bữa ăn tối để tưởng nhớ chúa trời
và tổ tiên những người là Phật tử (Sakyas), Ajivikas, tiện dân và những người
bị đày ải, sẽ bị phạt một trăm panas." Shankaracharaya, lãnh đạo phong
trào phục hưng Balamôn dùng những lời công kích khốc liệt đánh vào tinh thần
Phật tử để chống lại tôn giáo của họ
Sự bình dị trong thông điệp của Đức
Phật, sự thẳng thừng của nó về quyền bình đẳng và cuộc thập tự chinh chống tục
hiến tế đẫm máu, tốn kém và nghi thức chủ nghĩa của Balamôn đã thu hút số
lượng lớn người bị áp bức. Những người phục hưng Balamôn hiểu rằng cần phải
chiếm hữu một số khía cạnh tốt của Phật giáo và bỏ đi một số điều tồi tệ nhất
của mình để có thể thu phục quần chúng trở lại đạo Balamôn. Do đó bắt đầu quá trình
đồng hóa Phật giáo với Balamôn
Các tu sĩ Balamôn, những người đã từng
tham ăn thịt bò, chuyển sang ăn chay, bắt chước các nhà sư Phật giáo trong lĩnh
vực này. Lòng sùng kính Đức Phật được thay thế bằng lòng sùng kính các vị thần
Hindu như Rama và Krishna. Các phiên bản hiện có của Mahabharata được viết
trong thời kỳ mà sự suy tàn của Phật giáo bắt đầu, và nó được đặc biệt dành cho
giới tiện dân, nhất là những người Phật tử, để thu hút họ rời bỏ Phật giáo.
Tuy vậy, người Balamôn vẫn ngăn cản lớp
tiện dân tìm hiểu kinh Veda, và Mahabharata có thể đã được viết để xoa dịu Phật
tử trước sự phân biệt đối xử này. Mahabharata kết hợp một số yếu tố nhân văn
của Phật giáo để thu phục lớp tiện dân nhưng trên tổng thể, đóng vai trò thúc
đẩy quyền bá chủ của đạo Balamôn khá tốt. Chẳng hạn, Krishna, trong Bài hát của
Đấng Tối Cao (Gita), được thực hiện để nói rằng một người không nên vi phạm các
"trật tự thần thánh" của pháp luật về đẳng cấp.
Các tác giả của những văn bản tôn giáo,
mà có quá nhiều, tiến hành những chiến dịch có hệ thống mang tính hận thù, vu
khống đối với Phật tử. Các văn bản Balamôn giáo quy định rằng, việc một người
Balamôn bước chân vào nhà của Phật tử ngay cả trong tình huống khẩn cấp, là tội
lỗi lớn. Các kinh Vishnu gán cho Đức Phật là Maha moha (quỷ) hoặc “kẻ quyến rũ tuyệt
vời”. Nó tiếp tục cảnh báo chống lại các tội lỗi "trò chuyện với Phật
tử" và quy định rằng "những người chỉ đơn thuần là nói chuyện với vị
tu sĩ Phật giáo phải được đưa xuông địa ngục."
Trong Mahatmaya Gaya, phần kết luận của
Purana Vayu, thị trấn Gaya được xác định là Gaya Asura, một con quỷ đã đạt được
sự thánh thiện đến mức mà tất cả những người nhìn thấy hay chạm vào nó sẽ đi
thẳng lên thiên đàng. Rõ ràng, “con quỷ” này không gì khác hơn là Đức Phật,
người rao giảng con đường đơn giản cho tất cả, bao gồm cả các đẳng cấp bị áp
bức, để đạt được sự cứu rỗi. Trong Purana Vayu, câu chuyện kể rằng Yama, vị vua
của địa ngục, rất ghen tức, bởi vì người dân hiện nay ít gia nhập lãnh địa của
mình. Ông kêu gọi các vị thần hạn chế quyền hạn của Asura Gaya. Các vị thần,
dẫn đầu bởi Vishnu, đã đặt một hòn đá lớn trên đầu "con quỷ". Huyền
thoại khổng lồ này là cú đánh cuối cùng vào trung tâm thánh thiện nhất của Phật
giáo bởi kẻ thù truyền kiếp của nó.
Kushinagar, cũng gọi là Harramba, là một
trong những trung tâm quan trọng nhất của Phật giáo, là nơi Đức Phật trút hơi
thở cuối cùng ở đó. Các tăng lữ Balamôn, ghen tị với sự thịnh vượng của thị
trấn hành hương này và để ngăn cản người dân đến đó, đưa ra thuyết phi lý là
một trong những người chết ở Harramba đi vào địa ngục, hoặc là tái sinh làm một
con lừa, thành việc ông bị chết tại Kashi, thành phố Balamôn và, đi thẳng đến
trời.
Vì vậy đã lan truyền niềm tin vào lý
thuyết kỳ lạ rằng khi thánh Kabir qua đời năm 1518 tại Maghar, không xa Kushinagar,
một số người Hindu đi theo ông không chấp nhận một đài tưởng niệm để vinh danh
ông ở đó mà lại thiết lập một đài ở Kashi. Đệ tử Hồi giáo của Kabir ít mê tín
dị đoan hơn. Họ xây một ngôi mộ cho ông ta tại ngay Maghar.
Ngoài việc bôi xấu tên tuổi Đức Phật,
những người phục hồi đạo Balamôn còn thúc giục các vua Hindu khủng bố và giết
tróc ngay cả Phật tử vô tội. Sasanka, vua của những người phục hưng Balamôn xứ
Bengal đã sát hại hoàng đế Phật giáo cuối cùng Rajyavardhana, anh trai của
Harshavardhana, vào năm 605 và sau đó hành quân vào Bodh Gaya, phá hủy cây bồ
đề, nơi tương truyền Đức Phật đạt được giác ngộ. Ông bị buộc phải gỡ bỏ hình
ảnh của Đức Phật từ Vihara Bodh gần cây bồ đề và thay bằng một hình tượng của
Shiva.
Cuối cùng, vua Sasanka được cho là đã
tàn sát tất cả các nhà sư Phật giáo ở khu vực xung quanh Kushinagar. Giống như
vậy, một vua Hindu khác, Mihirakula, thuộc giáo phái Shaivite, người được cho
là đã phá hủy hoàn toàn hơn 1.500 ngôi chùa Phật giáo. Vua Hindu Toramana thuộc
giáo phái Shaivite được cho là đã phá hủy tu viện Phật giáo Ghositarama tại
Kausambi.
Sự hủy diệt Phật giáo ở Ấn Độ được đẩy
nhanh bởi đạo Balamôn tàn phá quy mô lớn và chiếm đoạt các chùa Phật. Các chùa
Vihara Mahabodhi ở Bodh Gaya bị ép buộc chuyển đổi thành một ngôi đền Shaivite,
và lưu lại trong tranh cãi cho đến ngày nay. Các tháp hỏa táng của Đức Phật tại
Kushinagar đã được đổi thành ngôi đền Hindu dành riêng cho các vị thần tối
nghĩa với tên Ramhar Bhavani.
Triết gia Adi Shankara được cho là đã
thành lập Sringeri Mutth (học viện?) của ông trên địa chỉ của một tu viện Phật
giáo mà ông chiếm đoạt. Nhiều đền thờ Hindu ở Ayodhya được cho là dựng trên nền
chùa, như là trường hợp các ngôi đền Balamôn nổi tiếng ở Sabarimala, Tirupati,
Badrinath và Puri./.
Tác giả Naresh Kumar
Bản địch của Hà Văn Thùy
*
http://www.sikhspectrum.com/022008/buddhism.htm
1. Phong trào phục hồi Phật giáo Dalit
Ambedkerites ở Ấn Độ được bắt đầu với sự hỗ trợ của các nhà sư Phật giáo Sri
Lanka.
2. Chānakya (350–283 TCN) là một quan
chức cao cấp và nhà triết học trong triều Chanđragupta, vương triều Môrya thế
kỉ 4 TCN.